podkreślali swoje przywiązanie do religii. Manifestowali to chociażby poprzez nosze-
nie na piersiach ryngrafów z Matką Boską.
Podziemie niepodległościowe opowiadało się również przeciwko forsowanej przez
komunistów nacjonalizacji. Szczególny sprzeciw budziła reforma rolna, gdyż zakła-
dano, że stanowiła ona wstęp do kolektywizacji rolnictwa na wzór sowiecki. Błędem
byłoby jednak wnioskować, że ten stosunek do reformy rolnej świadczył o znikomej
ilości przedstawicieli chłopstwa w podziemiu niepodległościowym. Taką tezę głosili
komuniści. Tymczasem chłopi, często wywodzący się z biednych rodzin, stanowili
przeszło 80% składu osobowego powojennej konspiracji. W sprzeciwie wobec na-
cjonalizacji chodziło przede wszystkim o zasadę poszanowania własności prywatnej.
%7łołnierze Wyklęci walczyli zatem o Polskę w pełni niepodległą, demokratyczną,
katolicką i sprawiedliwą, obejmującą swoim terytorium tak Szczecin i Wrocław, jak
Wilno oraz Lwów. Czy w ówczesnej sytuacji istotnie wierzono w urzeczywistnienie tej
wizji? Za odpowiedz niech posłuży cytat z konspiracyjnego pisma Walka z grudnia
1946 r.: Dla nas, Narodu Piastów i Jagiellonów nie straszne jest nasze obecne położenie.
Nie zastraszą nas pacyfikacjami, więzieniami i śmiercią. Przez trudy i ofiarny wysiłek
kolegów z podziemia przez trupy wrogów naszej wolności pójdziemy do celu do
Wielkiej, Katolickiej, Wolnej Polski.
32
Rafał Drabik
Obóz narodowy po 1944 roku
Wiosną 1944 roku nastąpiło scalenie zasadniczej części Narodowych Sił Zbrojnych
NSZ z Armią Krajową AK. Przeciwnikami scalenia byli natomiast dawni członkowie
Związku Jaszczurczego, którzy doprowadzili do rozłamu, w wyniku którego powsta-
ła grupa określana jako NSZ-ZJ. Ich działania doprowadziły do chwilowego chaosu
wśród członków NSZ, a zbieg okoliczności sprawił, że utworzyli oni bardzo liczną
jednostkę partyzancką, zwaną Brygadą Zwiętokrzyską. Jej działalność, naznaczoną
potyczkami z Niemcami, oddziałami partyzanckimi polskich oraz sowieckich ko-
munistów doprowadziła wiosną 1945 r., po licznych perypetiach do ucieczki z zaj-
mowanej przez Armię Czerwoną Polski i przedostanie się do amerykańskiej strefy
okupacyjnej.
Wybuch Powstania Warszawskiego 1 sierpnia 1944 r. poważnie skomplikował sy-
tuację wewnętrzną w ramach NSZ. Wprawdzie KG NSZ zdążyła przenieść się do
Częstochowy, ale w Warszawie pozostał p.o. Komendanta Głównego NSZ, ppłk NSZ
Stanisław Nakoniecznikow ps. Gryf . Wobec utraty z nim łączności, nowym p.o. Ko-
mendanta Głównego NSZ został mianowany gen. bryg. w stanie spoczynku Tade-
usz Jastrzębski ps. Powała . Po upadku powstania, w połowie pazdziernika 1944 r.
dotarł do Częstochowy S. Nakoniecznikow, który wydostał się z miasta wraz z lud-
nością cywilną, przejmując ponownie pełnioną przez siebie funkcję. Po jego śmierci
na nowego p.o. Komendanta Głównego NSZ został wybrany 20 pazdziernika 1944 r.
mjr rez. Zygmunt Broniewski ps. Bogucki , dotychczasowy komendant Okręgu III Lu-
belskiego. 11 listopada został mianowany generałem brygady NSZ. Także w listopa-
dzie 1944 r. podczas narady członków Stronnictwa Narodowego SN, postanowiono
utworzyć Narodowe Zjednoczenie Wojskowe NZW, któremu podporządkowano zde-
cydowaną większość struktur i leśnych oddziałów narodowych. Warto tutaj pamię-
tać, że w różnych częściach kraju funkcjonowały odmienne nazwy, stąd w jednym
Okręgu będzie to NZW, w drugim NOW, a w trzecim NSZ.
W skład NZW weszły struktury Narodowej Organizacji Wojskowej i Narodowych
Sił Zbrojnych, a także niektóre lokalne struktury AK, które nie podjęły działalności
w organizacjach powstałych na bazie rozwiązanej AK (tj. NIE, Delegatury Sił Zbroj-
Obóz narodowy po 1944 roku
33
nych na Kraj, Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, Ruchu Oporu Armii Krajowej,
czy Konspiracyjnego Wojska Polskiego). Oddziały partyzanckie NOW-AK i NSZ-AK
w większości nie ujawniały się wobec wkraczających Sowietów, dlatego były w mniej-
szym stopniu rozpracowane przez NKWD, a także przez rodzime siły komunistycz-
ne (PPR i AL). Siedzibą Komendy Głównej NZW była Aódz. Organizacja podlegała
politycznie Wydziałowi Wojskowemu ZG SN. Do lutego 1945 r. trwał etap tworze-
nia struktur organizacyjnych NZW, w ciągu marca uformował się sztab i Komenda
Główna, a do czerwca ukształtowała się struktura terenowa i trwały próby akcji scale-
niowej z innymi organizacjami. W połowie 1945 r. NZW liczyło ok. 30 tys. członków,
w tym ok. 7 tys. w oddziałach partyzanckich. Na początku 1946 r. Komendzie Głów-
nej NZW podporządkowały się resztki NSZ-OP z przywódcami: ppłk. Stanisławem
Kasznicą i mjr. Lechem Neymanem, zaś jesienią tego roku do NZW przyłączył się,
rozbity przez UB, Okręg VII NSZ z kpt. Henrykiem Flame na czele. W marcu 1946 r.
polityczni przedstawiciele NZW weszli w skład Komitetu Porozumiewawczego Or-
ganizacji Demokratycznych Polski Podziemnej, który był przedstawicielstwem anty-
komunistycznych organizacji niepodległościowych i działał do stycznia 1947 r. Przez [ Pobierz całość w formacie PDF ]